عربستان و رویارویی هژمونیک با بیداری اسلامی در حوزه خلیج فارس (بررسی موردی: بحرین)

نویسندگان

ناصر پورحسن

عبدالمجید سیفی

چکیده

بیش از سه سال است که بیداری اسلامی منطقه بسیار وسیعی از جهان عرب را در برگرفته است. این میان، منطقۀ خلیج فارس به دلیل ساختار سیاسی متصلب و غیر دمکراتیک و وجود شکاف های عمیق اقتصادی و اجتماعی بستر مساعدی برای بیداری اسلامی بوده است؛ اما موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک این منطقه برای جهان غرب و همسویی نظام حاکم در این کشورها با غرب، سبب گردیده غربیان موج بیداری اسلامی را مدیریت و مانع سرایت آن به این منطقه حساس شوند. یکی دیگر از دلایل اهمیت منطقه خلیج فارس قرابتِ جغرافیایی آن با جمهوری اسلامی است. جهان غرب به دلایل متعدد از دخالت مستقیم برای ممانعت از گسترش موج بیداری اسلامی به منطقه خلیج فارس خودداری کرده است؛ لذا این مأموریت به برخی بازیگران منطقه محول شده است؛ از جمله عربستان سعودی که تمایلات و توانایی های ویژه ای دارد. با توجه به ویژگی های بحرین که باعث تأثیرپذیری بیشتر آن از انقلاب اسلامی و به تبع بیداری اسلامی شده است، عربستان برای آن که از پیامدهای دمینووار بیداری اسلامی در سرنگونی حاکمان محافظه کار منطقه خلیج فارس جلوگیری کند، تمام کوشش های سیاسی و نظامی خود را برای حفظ نظام حاکم در بحرین به کار گرفته است. این مقاله با ترکیب نظریه های «هژمونی» و «مهار» جایگاه عربستان سعودی به نیابت از نظام جهانی سلطه در رویارویی با موج بیداری اسلامی در منطقه خلیج فارس به ویژه بحرین را تحلیل کرده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شورای همکاری خلیج فارس و روند بیداری اسلامی در بحرین

بحرین کشوری کوچک اما مهم در معادلات منطقه ای است. این کشور در دوره پس از استقلال از ایران در سال 1971 همواره تلاش داشته تا با توجه به ضعف ژئوپلتیکی و ناتوانی در حفظ امنیت و استقلال به اتحاد با قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای مبادرت کند. لذا زمانیکه تشکیل شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 مطرح شد این کشور با توجه به ضعف های ساختاری در حوزه های مختلف و بویژه مسأله دموکراسی به عضویت آن در آمد. ای...

متن کامل

بیداری اسلامی در بحرین

سؤال اصلی مقاله این است که آیا قیام مردم بحرین را می‌توان در قالب مفهوم بیداری اسلامی با شاخص‌های اصلی آن، یعنی اسلامی بودن، مردمی بودن و استکبارستیز بودن که از سوی مقام معظم رهبری بیان شده است، تحلیل نمود؟ فرضیه‌ مقاله عبارت از این است که قیام مردم مسلمان بحرین، رویداد و حادثه‌ای یک شبه نبوده که فقط و صرفاً تحت تأثیر انقلاب‌های تونس و مصر به وقوع پیوسته باشد. بلکه فرآیندی تاریخی از بیداری اسلام...

متن کامل

بررسی رویکرد جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به مسئله بیداری اسلامی(مطالعه موردی قیام مردم بحرین)

چکیدهبحرین یکی از کشورهایی است که تحت تأثیر شرایط نامساعد داخلی و همچنین موج بیداری اسلامی شاهد خیزش مردمی بوده است.خیزش مردمی این کشور با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی آن از نظر منطقه‌ای در حوزۀ خلیج فارس اهمیت بسیار بالایی دارد که این امر سبب شده است تا بازیگران فعال منطقه‌ای چون؛ج. ا. ایران و عربستان سعودی با توجه اهداف ومنافع خاص خویش در این کشور رویکردهای متفاوت و در برخی از موارد متعارضی را د...

متن کامل

تاثیر تحولات بحرین پس از بیداری اسلامی بر ساختار و سیاستهای سیاسی - امنیتی شورای همکاری خلیج فارس

تحولات بحرین پس از بیداری اسلامی آزمایش خوبی برای محک‌زدن توازن قدرت درخلیج فارس و خاورمیانه بود و به نظر این تحولات تاثیرات مهمی بر منطقه و بازیگران آن داشته است. شورای همکاری خلیج فارس از این تاثیرات مستثنی نبوده است. وقوع اعتراضات و تداوم آن در سطحی گسترده در بحرین، نشان دهنده وضعیت خاص و متفاوت آن در میان کشورهای عضو شورای همکاری بود. وضعیتی که بررسی آن  ریشه‌ها و ابعاد تحولات اخیر را واضح‌...

متن کامل

بررسی رویکرد جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به مسئله بیداری اسلامی(مطالعه موردی قیام مردم بحرین)

چکیدهبحرین یکی از کشورهایی است که تحت تأثیر شرایط نامساعد داخلی و همچنین موج بیداری اسلامی شاهد خیزش مردمی بوده است.خیزش مردمی این کشور با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی آن از نظر منطقه ای در حوزۀ خلیج فارس اهمیت بسیار بالایی دارد که این امر سبب شده است تا بازیگران فعال منطقه ای چون؛ج. ا. ایران و عربستان سعودی با توجه اهداف ومنافع خاص خویش در این کشور رویکردهای متفاوت و در برخی از موارد متعارضی را د...

متن کامل

شور حسینی در شعر بیداری اسلامی بحرین

خیزش و بیداری اسلامی بحر‌ین بیش از هر جنبش دیگری در جهان معاصر عرب، از آموزه-های اسلامی نهضت حسینی و حادثۀ ماندگار عاشورا تاثیر پذیرفته‌است؛ چرا که در میان این ملت، شورش امام حسین (ع) علیه بیدادگری، وجدان‌های خفته را بیدار کرد، جامعه را تشنۀ فرمانروایی صالحان نمود و به سرمشقی بی بدیل برای جنبش‌های آزادی بخش جهان به ویژه جهان تشیع شد. شاعران انقلابی و شیعی بحر‌ین در اشعار خود با الهام از این حاد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی

ناشر: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN

دوره 16

شماره شماره 62 - تابستان 92 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023